غنی سازی نمک با فلوراید و تولید نمک یددار فلورایددار (برای اولین بار در ایران )
زهرا ملکی1، علی حسین زاده2
1و2 _ محل کار: سمنان بلوار استقلال فاز ۲ جنب بتا گچ کارخانه تصفیه نمک سبز درشت
sahar_ad8@yahoo.com
چکیده
این طرح علمی_تحقیقاتی به بررسی و روش تولید نمک فلوراید دار میپردازد. وجود مقدار کمی فلوراید در بزاق دهان شما باعث می شود مقدار املاحی که وارد دندان شما می شوند بیشتر از مقدار خارج شدن از آن باشند، در نتیجه دندان ها را محکم می کنند و در رشد و استحکام استخوان ها تاثیر بسزایی دارد، از آنجا که کمبودش در بدن احتمال کرم خوردگی دندان را افزایش داده و استحکام استخوانها و دندانها را کاهش میدهد.
از آنجا که تنها منبع تامین فلوراید بدن آب های آشامیدنی و خمیر دندانهای فلوراید دار می باشد و بنا به گزارش سازمان آب کشور اکثر مناطق کشورمان با کمبود فلوراید روبرو هستند، از سال پیش تاکنون تحقیقات گستردهای پیرامون تولید نمک فلورایددار برای جبران این کاهش انجام شد. در کشورهای اروپایی که با مشکل این چنینی روبرو هستند غریب ۵۰ سال است که طرح غنیسازی نمک فلورایددار را اجرا میکنند و کشور سوئیس اولین تولیدکننده این نمک در دنیاست و بعد از کشور فرانسه اقدام به تحقیق و سپس تولید این ماده نمود و بعد از مدت کوتاهی در جامائیکا، کلمبیا و کاستاریکا تولید آن آغاز شد و بعد از مدتی آمارها کاهش حداقل ۵۰ درصدی پوسیدگی و کرم خوردگی را در دندان ها اثبات کرد.
مقدمه
از آن جایی که نمک یددار فلوراید دار هنوز در ایران تولید و توزیع نشده است تمام اطلاعات آماری مربوط به نتایج و عوارض بعد از مصرف این نمک مربوط به کشورهای اروپایی و بر اساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی و استاندارد کدکس می باشد.
هم اکنون تولید آزمایشی این محصول برای اولین بار در کارخانه تصفیه نمک سبز دشت که یکی از بزرگترین کارخانجات نمک تصفیه در خاورمیانه و بر اساس تکنولوژی و دانش روز آلمان و توسط شرکت آواترم ساخته شده، آغاز شده است.
متن اصلی مقاله
هدف از این طرح جبران کاهش فلوراید در مناطقی است که با کمبود این ماده معدنی مفید روبرو هستند و گزارشات و تحقیقات انجام شده این مسئله را اثبات نموده است.
و از آنجا که کمبود فلوراید موجب افزایش پوسیدگی دندانها و زوال استخوان بندی بدن شده بر آنیم که با غنیسازی نمک تصفیه شده یددار، فلورایددار عوارض ناشی از کمبود این ماده را از بین ببریم.
هم اکنون تنها منبع جبران فلوراید در ایران آبهای آشامیدنی هستند. از آنجا که بهداشت دهان و دندان نقش بسیار چشمگیری در سلامت عموم مردم دارد و متاسفانه اکثر هزینههای مربوط به آن جز تعرفه های بیمه خدمات درمانی و سایر بیمه ها محسوب نمی شود. بسیاری از مردم در ترجیح میدهند از کنار دندان درد،کرم خوردگی و پوسیدگی دندان ها خیلی ساده عبور کنند که این مسئله منجر به گزارشات فراوانی در مورد شیوع پوسیدگی و کرم خوردگی دندان ها در کودکان و بزرگسالان شده است .
در حالی که با مصرف نمک فلورایددار میتوانیم از شیوع پوسیدگی دندان و زوال استخوان ها حداقل ۵۰ درصد جلوگیری کرده و در صورتی که از سن پایینتر مثلاً یک سالگی تغذیه با این نمک را آغاز کنیم این رقم به بالای ۷۰ در صد میرسد.
دلایل انتخاب نمک جهت افزایش فلور و ید
۱_ نمک ماده ای غذایی است که به صورت منظم و ثابت در برنامه غذایی افراد وجود دارد.
۲_ در صورت مصرف زیاد نمک خطری جدی سلامتی افراد را تهدید نمی کند.
۳_ قیمت مناسب این ماده حتی در صورت افزودن فلوراید بسیار پایین و در نتیجه برای عموم مردم قابل دسترسی است
۴_ شرایط نگهداری آسان و ثابت بودن ویژگیهای آن بعد از گذشت زمان مسئله قابل توجه دیگری است
۵_ بعد از الزامی شدن ید دار کردن تمامی نمک های تولیدی در ایران باید بررسی کرد، افزوندن مادهای دیگر تأثیر منفی بر روی ترکیب میگذارد یا نه، که خوشبختانه تحقیقات دندانپزشکان تاکنون هیچ نشانهای از هم ستیزی این ماده یعنی ید و فلوراید را در کنار هم نشان نداده است.
نمک یددار، فلورایددار، یک ترکیب واحد با دو عنصر شیمیایی ید و فلوراید می باشد که از سه بیماری مهم گواتر و پوسیدگی دندان و زوال استخوان ها جلوگیری می کند.
پس بنا به دلایل فوق نمک طعام انتخاب مناسبی برای افزودن فلوئور می باشد.
تاریخچه این نمک
در سال ۱۹۵۵ سوئیس اولین کشور تولیدکننده با میزان ۹۰ میلی گرم بر لیتر بود که بعدها این مقدار را افزایش داده و بعد از آن فرانسه در سال ۱۹۸۶ انجام این طرح را در دست گرفت.
آیا نیاز به یک برچسب اخطار دهنده بر روی بسته های نمک می باشد ؟
در اروپا عموماً این کار انجام نمیشود و به ذکر نمک فلورایددار اکتفا میشود و تنها کشور فرانسه است که اقدام به این کار کرده و بر روی بسته ها می نویسد:
در صورتی که از آب آشامیدنی با فلوراید بالاتر از 0/5 میلی گرم در لیتر استفاده میکنید این نمک را به کار نبرید.
تا اینکه در سال ۲۰۰۱ سازمان بهداشت جهانی در یک کنفرانس بزرگ درج عبارت زیر را بر روی بسته های نظامی نمود.
(این محصول را در مکانهایی که آب آن بیشتر از 0/7 میلی گرم در روز است ننوشیدیا استعمال نکنید)
در مورد خطر ابتلا به فلورسیس
از آنجا که بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی جامائیکا به عنوان مهد و بستر مناسبی برای مطالعات تحقیقاتی در نظر گرفته شده ،میتوانند نتایج آن را به بقیه نیز تعمیم داد :
تحقیقات نشان میدهد ۹۶ درصد بچه ها از بیماری فلورسیس مصون بوده و بقیه ۴ درصد مشکوک باقی مانده، تنها 1 درصد به این بیماری به صورت خفیف مبتلا شده و تاکنون هیچ موردی از نوع حاد فلورسیس مشاهده نشده است. تحقیقات دیگر در سال ۱۹۹۱ در کودکان ۶ تا ۱۶ ساله در کشور فرانسه انجام شد:
۹۶ درصد از این گروه ۱۸ هزار و ۷۸۶ نفری از این بیماری کاملاً مصون بوده و باقی مانده عوارض جانبی بسیار خفیفی را نشان می دهد، تولید ای نمک از سال ۱۹۸۶ در این کشور آغاز شد.
شرایط نگهداری این نمک چگونه است؟
این نمکرا در جعبه های نازک یا کیسه های پلی اتیلن از 100 گرم تا 1 گرم عموما بسته بندی می کنند.
نگاه کلی پروژه
نابر یک ارزیابی، تاثیر نمک فلوراید دار بر روی سلامت عمومی در سال ۱۹۹۵ آغاز شد، در این تحقیق بر روی 1113 دانشآموز بین ۳۹% مدارس و محدوده سنی ۶ تا ۱۵ سال، آزمایشی انجام گرفت. دو دندانپزشک با کمک ۷ دستیار انتخاب شدند تا نتایج را گزارش نمایند، که اطلاعات جمع آوری شده بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهان گردآوری شد.
نتایج مربوط به بیماری های دهان و دندان بین سالهای ۱۹۸۴ (قبل از استفاده نمک فلوراید دار ) و سال ۱۹۹۵ (بعد از استعمال نمک فلوراید دار) بسیار جالب بود.
یعنی کاهش ۶۹ درصد پوسیدگی دندان در کودکان ۱۵ ساله و کاهش ۸۴ درصد در کودکان ۱۲ ساله و کاهش ۸۷ درصد در کودکان ۶ ساله دیده شد.
همانطور که مشاهده می کنید در کودکان ۱۵ ساله نسبت به 2 سال و آنها نیز نسبت به ۶ ساله ها، درصد پیشگیری بیماری های دندان در آنها کمتر بود.
علت این است که در زمان مصرف این نمک، کودکان ۱۵ ساله، امروز ۸ ساله بودند و کودکان ۱۲ ساله، 4 ساله بودند. در نتیجه هر چه از سن پایینتری از نمک فلورایددار استفاده نمود دندان کاهش می یابد.
و از آنجا که در پایتخت کینگ استون، آب فلوراید دار موجود نبود، اولین بار محققان نظرشان به سمت نمک فلورایددار به عنوان اقدامی پیشگیرانه جلب شد .
از آنجا که کشورهایی چون سوئیس و فرانسه نمک فلورایددار را با غلظت ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم تولید میکنند، همین غلظت در جامائیکا استفاده شد که بعد از اختلافات و نظرسنجیهای مختلف مقدار آن به ۱۸۰ رسید.
نتایج از موفقیت آمیز بودن این نوع نمک بر عملی شدن این طرح به عنوان یک برنامه سلامت عمومی خبر می داد، یعنی کاهش بسیار بالای بیماری های مربوط به دندان خصوصاً در کودکان ۳ ساله ای که از سن 1 سالگی این نمک را مصرف میکردند.
بدست آوردن نتایج مشابه این در کشورهای چون : مکزیک، اروگوئه، کلمبیا و فرانسه نیز بسیار دلگرمکننده بود.
آمارها کاهش 48 درصد، ۳۶ درصد و ۳۴ درصد بیماریهای کودکان ۱۲ ساله نشان داد.
سوئیس اولین کشور تولید کننده این نمک در سال ۱۹۹۵ و پس از آن فرانسه در سال ۱۹۸۶ بود.
و بعد از مدت کوتاهی در جامائیکا کلمبیا و کاستاریکا تولید آن آغاز شد .
امروزه کشورهای جامائیکا،کلمبیا و کاستاریکا تولیدکنندگان بینالمللی نمک فلوراید میباشند. نمکهای فلورایددار در کنار آب فلورایددار از حدود ۵۰ سال پیش تاکنون موجب کاهش بیماری های دندان تا ۶۰ درصد _۵۰ درصد شده است.
این مقاله ادامه دارد … 658(2)
منابع مجموعه مقالات همایش ملی نمک