بیستم مهرماه در تقویم به نام بزرگمرد شعر و ادب پارسی، خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی نامگذاری شده است.
خواجه شمس الدین محمد شیرازی شاعر و حافظ قرآن، متخلص به حافظ و معروف به لسان الغیب از بزرگترین شاعران غزل سرای ایران و جهان است. حافظ در اوایل قرن هشتم ه.ق- حدود سال ۷۲۷- در شیراز دیده به جهان گشود. وی در نوجوانی به کسب علم و دانش علاقه‌مند شد و به درس و مدرسه پرداخت. بعد از تحصیل علوم، در جرگه‌ی طالبان علم درآمد و مجالس درس علمای بزرگ شیراز را درک کرد. او به تحقیق و مطالعه‌ی کتاب‌های بزرگان آن روزگار، از قبیل کشاف زمخشری، مطالع الانظار قاضی بیضاوی و مفتاح العلوم سکاکی و امثال آنها، پرداخت. همچنین در مجالس درس قوام الدین ابوالبقاء عبدالله بن محمود بن حسن اصفهانی شیرازی نیز حضور داشت.
حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و به جز سفری کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز همواره در شیراز بود.
وی در دوران زندگی خود به شهرت عظیمی در سراسر ایران دست یافت و اشعار او به مناطقی دور دست همچون هند نیز راه یافت. تفکر حافظ عمیق و زنده پویا و ریشه‌دار و در خروشی حماسی است. شعر حافظ بیت الغزل معرفت است. دیوان حافظ که مشتمل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به چاپ رسیده است. شاید تعداد نسخه‌های خطّی ساده یا تذهیب شده‌ی آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی درکشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد. نکته‌ی خاصی که در دیوان حافظ وجود دارد، کثرت نسخه‌هایی با مفردات و واژه‌های گوناگون است که این خصیصه باعث بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می‌شود.
حافظ را چیره‌دست‌ترین غزل‌سرای زبان فارسی دانسته‌اند. موضوع غزل وصف معشوق، می، و مغازله است و غزل‌سرایی را باید هنری دانست ادبی، که درخور سرود و غنا و ترانه‌پردازی است.
با آن که حافظ غزل عارفانه‌ی مولانا و غزل عاشقانه‌ی سعدی را پیوند زده، نوآوری اصلی او در تک بیت‌های درخشان، مستقل، و خوش مضمون فراوانی است که سروده است. استقلالی که حافظ از این راه به غزل داده به میزان زیادی از ساختار سوره‌های قرآن تأثیر گرفته است، که آن را انقلابی در آفرینش این گونه شعر دانسته‌اند.
در مورد سال درگذشت حافظ اختلاف کمتری بین مورخان دیده می‌شود و به نظر اغلب آنان سال ۷۹۲ هجری-قمری است. از جمله در کتاب مجمل فصیحی نوشته فصیح خوافی به صراحت این تاریخ به عنوان سال درگذشت خواجه قید شده است. آرامگاه حافظ در شهر شیراز و در منطقهٔ حافظیّه در فضایی آکنده از عطر و زیبایی گل‌های جان پرور، درآمیخته با شور اشعار خواجه، واقع شده است. امروزه این مکان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری به شمار می‌رود و بسیاری از مشتاقان شعر و اندیشه‌ی حافظ را از اطراف جهان به این مکان می‌کشاند.
۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ شاعر بزرگ کشورمان است و این روز را گرامی می‌داریم.
